Bergzebra (Equus zebra)
De bergzebra (Equus zebra) is goed aangepast aan het droge, hete klimaat van zijn leefgebied en kan drie dagen zonder water. Met uitzondering van het opvallende strepenpatroon op zijn vacht, ziet de bergzebra er net zo uit als andere paardachtigen. De weinige, in het wild levende bergzebra’s horen thuis in de woestijnen van Zuid en Zuidwest Afrika. De strepen op het lichaam zijn bij elke zebra net zo verschillend als vingerafdrukken bij mensen.
SNEL INFORMATIE OVER BERGZEBRA
Uiterlijke kenmerken van bergzebra
De bergzebra heeft een gladde vacht met smalle strepen en een witte buik. Onder de hals ligt een huidplooi, wam of kossem genoemd, die bij de beide andere soorten ontbreekt. De zebra’s hebben een schofthoogte van 1,2 tot 1,3 meter. De kop-romp-lengte is gemiddeld 2,2 meter en de staart is 50 cm. Bergzebra’s wegen tussen de 260 en 370kg.
Strepen van de zebra
De meningen van experts over het doel van de strepen van een zebra lopen uiteen. Vroeger hield men de strepen voor een schutkleur in het steppegras. Tegenwoordig denkt men ook dat de kuddeleden elkaar aan hun strepen herkennen, en dat veulens hun moeder hierdoor makkelijker herkennen. Sommige onderzoekers geloven dat het strepenpatroon voor roofdieren of parasieten zoals de tsetsevlieg verwarrend en contourvervagend (somatolytisch) werkt.
De strepen van de Grevy zebra
De Grevy zebra (Equus grevyi) heeft smalle, verticale strepen op zijn lichaam, behalve de buik. Aan de achterkant veranderen de strepen van verticaal in horizontaal.
De strepen van de Steppezebra
De Steppezebra (Equus quagga) heeft brede, verticale strepen, ook op de buik. Horizontale strepen op de achterkant.
Waar leven bergzebra’s
De bergzebra leeft in het wild alleen in de berggebieden van Zuid-Afrika (kaapse bergzebra, E. z. zebra) en van Namibië tot Zuid-Angola (hartmann zebra, E. z. hartmannae). Eén van beide ondersoorten, de kaapse bergzebra, was al een keer bijna uitgestorven. Tegenwoordig is de hele soort beschermd, maar geldt nog steeds als ernstig bedreigd.
Leefwijze
De bergzebra loopt gemakkelijk over steil en rotsig terrein, en is daarom perfect aangepast aan het bergachtige landschap vol kloven en dalen van Zuid-Afrika. De zebra leeft in kleine kudden, vaak in een los verband samen met enkele antilopesoorten. Meestal worden de andere dieren door het scherpe gehoor en de goede ogen van de zebra gewaarschuwd voor een vijand.
Een kudde bergzebra’s bestaat meestal uit één hengst met één tot zes merries en hun veulens. De familieleden hebben een hechte band met elkaar. Jonge hengsten verlaten de kudden na 2 tot 4 jaar en vormen eigen (vrijgezellen)kudden. Op een dag ‘ontvoeren’ ze een paar merries, en stichten hun eigen kudde, of nemen een bestaande kudde over als ze de plaats van oudere hengst kunnen overnemen. De ‘afgedankte’ hengsten leven vervolgens in hun eentje, of in een hengstepgroep verder.
- Gedrag: leeft in familiegroepen.
- Voedsel: Hoofdzakelijk gras.
- Geluid: Hinniken.
- Levensverwachting: Tot 28 jaar.
Wat eet een bergzebra
Net als alle paardachtigen eet een zebra gras, en brengt de meeste uren van de dag door met het zoeken naar voedsel. Hierbij is hij altijd op zijn hoede is voor roofdieren. De bergzebra eet ook weleens boomschors, bladeren, knoppen en vruchten uit bomen. Met zijn scherpe snijtanden snijdt hij het gras af en kauwt hij met zijn kiezen tot een brei. De leefomgeving van de bergzebra is vaak erg droog en heet, maar het lukt hem goed om in deze omstandigheden te leven. Hij kan wel tot drie dagen zonder water. Maar drinken moet hij uiteindelijk wel, en soms maakt hij een lange tocht op zoek naar water.
De bergzebra en de mens
Kolonisten hebben de zebra altijd schadelijk gevonden, omdat hij een voedselconcurrent van hun vee zou zijn. Sommige mensen schoten zebra’s in grote aantallen af, vooral omdat er op elke afgesneden staart een premie stond. Zebra’s zijn bovendien nieuwsgierig, hierdoor kon men ze vaak gemakkelijk van dichtbij neerschieten. De Kaapse bergzebra werd bijna uitgeroeid door jagers. In 1913 vonden de 27 overgebleven dieren een onderkomen in het nationale park bij Cradock, in Zuid-Afrika. Langzaam maar zeker steeg hun aantal naar 420 dieren. Zebra’s zijn erg geliefd in dierentuinen en circussen, hoewel ze niet makkelijk te temmen zijn.
Voortplanting
De merrie van de bergzebra is een aantal keren per jaar paringsbereid (hengstig). De paring gebeurt echter meestal zo dat het veilen in de regentijd geboren wordt, als er genoeg gras groeit. Bij de hofmakerij duwt de hengst tegen de benen van de merrie, en bijt zachtjes in haar achterhand. Als de merrie rustig en een beetje wijdbeens blijft staan, geeft ze de hengst daarmee een teken dat ze paringsbereid is.
Meestal wordt er één bergzebra veulen geboren dat al een uur na de geboorte op eigen benen kan staan. Kort daarop kan hij met de kudde mee lopen, zodat hij relatief veilig is voor roofdieren. Het veulen wordt meestal een jaar gespeend, maar begint zelf al na een paar weken gras te eten. Het merrie of hengst veulen blijft twee jaar bij de kudde, waarna hengstveulens door de hengst verdreven worden. Ook enkele jonge merries verlaten de kudde als ze door een andere hengst in een nieuwe kudde gelokt worden.
- Geslachtsrijp: Met 2 jaar
- Paartijd: Voornamelijk oktober tot maart.
- Draagtijd: 11,5 tot 12 maanden.
- Aantal jongen: Meestal 1 veulen.
Bergzebra weetjes
De drie zebrasoorten zijn even weinig aan elkaar verwant als aan wilde of getemde paarden en andere leden van de familie der Equidae.
Een zebra brengt ongeveer 60 tot 80 procent van de dag met eten door.
Steppezebra’s en andere graseters, zoals bijvoorbeeld de gnoe zijn niet elkaars voedselconcurrenten, omdat ze het gras in verschillende groeistadia lusten.
Een zebra rolt graag door de modder om zijn vacht te verzorgen. Als hij het gedroogde stof afschudt, komen er meestal ook huidschilfers en losse heren mee.
Verwante soorten
Onder de familie van de paardachtigen (Equidae) vallen zes soorten paarden zoals mustang paard, maar ook ezels en zebra’s.
Groepen
- Orde: Onevenhoevigen
- Familie: Paardachtigen
- Geslacht en soort: Equus zebra
- Categorie: Zoogdieren
