Chimpansee (Pan troglodytes)

De chimpansee leeft in groepen van ca. 25 tot 80 dieren, waarbij elk door een mannetje wordt geleid. Het woongebied van een groep chimpansees omvat tussen de 18 en 25 vierkante kilometer in bosgebieden en 100 tot 200 vierkante kilometer in open gebied. Veelal overlappen binnen het verspreidingsgebied de territoria van de diverse groepen elkaar. De chimpansee is overdag actief en brengt de nacht slapend door in een nest, dat veilig voor vijanden hoog boven de grond in een boom wordt gebouwd. Wanneer de groep niet rondtrekt, wordt hetzelfde nest meerdere dagen achtereen gebruikt. Het nest wordt schoon gehouden en de dieren zorgen ervoor dat excrementen over de rand worden gedeponeerd.

• Orde: Primaten
• Familie: Mensachtigen
• Geslacht & Soort: Pan troglodytes
• Categorie: Zoogdieren

Waar leeft een Chimpansee

Een Chimpansee leeft voornamelijk in Afrika, van Guinee tot West-Uganda en Tanzania, in bossen en savannegebieden.

Wat eet een Chimpansee

Allerhande vruchten vormen het hoofdbestanddeel van het eten van de chimpansee. Na een maaltijd vroeg in de ochtend neemt de activiteit af en verdoet het dier zijn tijd en eet af en toe een besje, wat smakelijke bladeren, knoppen of bloeiwijzen. Gewoonlijk is er een tweede, meer intensieve maaltijd laat in de namiddag. Een groot deel van zijn vochtbehoefte betrekt de chimpansee uit vruchten, maar af en toe drinkt hij ook regenwater uit spleten in bomen. Sinds vele jaren is bekend dat de chimpansee honing en diverse insecten zoals termieten en mieren eet. Het was echter een verrassing toen door biologen werd ontdekt dat chimpansees ook vlees eten. Momenteel weet men dat ze op verschillende zoogdieren, met name andere primaten, jagen en deze doden en consumeren. Vrijwel steeds doodt een volwassen mannetje de prooi. Meestal eet hij deze tot dat hij genoeg heeft voordat de buit met de rest van de groep wordt gedeeld.

• Gedrag: sociaal in kleine groepen
• Voedsel: voornamelijk vruchten, maar ook bladeren , knoppen, bloeiwijzen, barst, hars, honing, termieten en mieren. Af en toe ook andere zoogdieren

Voorplanting

Paringen vinden het hele jaar door plaats, maar alleen wanneer de vrouwtjes in de groep vruchtbaar zijn. Soms paren meerdere mannetjes met hetzelfde vrouwtje, zonder dat er tekenen van rivaliteit te bespeuren zijn. De vrouwtjes hebben een menstruatiecyclus, die vergelijkbaar is met die van de mens; ze zijn, behalve in geval van zwangerschap, om de 36 dagen vruchtbaar.

• Geslachtsrijp: na 8 tot 10 jaar
• Paartijd: Geen speciale tijd van het jaar. Vrouwtjes chimpansees paren opnieuw wanneer het vorige jong ongeveer 3 jaar oud is
• Draagtijd: 202 tot 261 dagen
• Aantal jongen: 1 soms 2

Chimpansee baby

Gedurende de eerste vijf maanden houden jonge chimpansees zicht stevig vast aan de vacht van de moeder en worden overal heengedragen. Met ongeveer zes maanden proberen ze voor het eerst te lopen. Op een leeftijd van 1 jaar weegt een jong ongeveer negen kg, maar blijft minstens twee jaar van de moeder afhankelijk. Wanneer de jonge chimpansee ca. Vier jaar oud is, brengt hij de grootste deel van de tijd door met leeftijdgenoten. Tot de leeftijd van acht tot tien jaar leert hij dan hoe hij zich als volwassen lid van de gemeenschap moet gedragen.

De chimpansee en de mens

Hoewel hij overal ter wereld bij bezoekers van wildparken en dierentuinen zeer geliefd is en hij in vele opzichten op ons lijkt, vormt de mens voor hem de grootste bedreiging. Vanaf het prille begin hebben beide soorten elkaar beconcurreerd om voedsel, en al snel werden chimpansees uit dicht bewoonde gebieden verdreven. In sommige gebieden van Afrika is de jacht op chimpansees een belangrijke bron van handel. Op basis van hun gelijkenis met de mens in gedrag en lichaamsbouw werden apen op grote schaal gebruikt voor experimenten met geneesmiddelen. De kritiek hierop neemt toe, maar heeft helaas nog niet geleid tot de afschaffing ervan.

Speciale aanpassing

Van de weinige dieren die van werktuigen gebruik maakt, is de chimpansee de meest behendige. Hij gebruikt stokken ter verdediging en voor het uitgraven van insecten nesten. Sommige maken gebruik van lange stokken om mieren te vangen: ze bevochtigen de stok speeksel en leggen deze over een mierenpad. Als er voldoende mieren aan vast plakken likt de chimpansee hem af.

Bescherming

Momenteel niet direct bedreigt, behalve in een paar gebieden. Het vangen voor medische experimenten vormde vroeger de grootste bedreiging voor de soort, maar onder druk van de publieke opinie is dit verminderd.

Afmetingen:

• Hoogte: mannetje 170 cm, vrouwtje 130 cm
• Gewicht: 45 tot 80 kg
• Levensverwachting: 40 tot 50 jaar

Verwante soorten van Chimpansee

De nauwste verwant is de in toenemende mate bedreigde dwergchimpansee, Pan paniscus, die in Zaïre leeft.