Komodovaraan (Varanus komodensis)

De Komodovaraan is met zijn lengte van meer dan drie meter de grootste levende hagedis ter wereld. Op een paar Indonesische eilanden waar hij leeft, is hij het indrukwekkendste roofdier. Met hun scherpe klauwen en krachtige staart lijken ze op hun mythische verwant, de draak. Als Komodovaranen geprikkeld raken bewegen ze hun gespleten tong vervaarlijk heen en weer. Waarbij ze dreigend sissen. Als hij aanvalt biedt hij een vreesaanjagende aanblik.

• Orde: hagedissen en slangen
• Familie: Varanen
• Geslacht&soort: Varanus komodensis
• Categorie: Reptielen

SNEL INFORMATIE OVER KOMODOVARAAN

Waar leeft een Komodovaraan

De Komodovaraan leeft uitsluitend op een aantal Indonesische eilanden ten noorden van Australië. Komodo,Rintja, Padar, Flores, Gilli Mota en Owadi Sami. De kleine Indonesische eilanden waar de Komodovaraan leeft, zijn nogal heuvelachtig en spaarzaam met regenwoud bedekt. De laaggelegen gebieden bestaan vooral uit uitgestrekt, droog en open grasland. Hoewel de eiland niet groot zijn, is er een grote rijkdom een subtropisch planten en dieren zoals wilde zwijnen, apen en herten te vinden. Net als de meeste reptielen slapen Komodovaranen de hele nacht door. Ze rusten tussen boomwortels of in rotsspleten. Als de zon opgaat en hun bloed verwarmt, worden varanen levendig en gaan op zoek naar voedsel. Ondanks hun enorme lengte bewegen Komodovaranen zich behendig en snel op de rond en kunnen een mens moeiteloos inhalen. Het komt zelfs voor dat de Komodovaranen in bomen klauteren en zich daarbij met hun grote, krachtige klauwen aan de stammen en takken vasthouden. Komodovaranen houden van water en bewegen zich met krachtige slagen van hun staart makkelijk voort. Komodovaranen leven de meeste tijd solidair. Als Komodovaranen elkaar tegenkomen bij een overleden prooi heerst er een strenge rangorde.

• Gedrag: meestal solidair, maar komen voor het paren en bij het aas eten samen
• Voedsel: kleine zoogdieren, wilde zwijnen, herten en apen
• Levensverwachting: geschat wordt 20 jaar, maar 35 lijkt ook mogelijk

Wat eet een komodovaraan?

Komodovaranen zijn wat hun voedsel betreft niet erg kieskeurig. Ze vreten praktisch alles wat voor hun voeten loopt en wat ze kunnen vangen. Zelfs hun soortgenoten! Hun belangrijkste buit bestaat uit wilde zwijnen, herten en apen. Hoewel een volwassen varaan tamelijk snel kan lopen redt hij daarmee geen grote afstanden. Daarom jaagt een Komodovaraan vaak vanuit een hinderlaag. Zodra er iets eetbaars voorbij komt, springt hij tevoorschijn en smijt hij zijn prooi met zijn kaken tegen de grond. Jonge varanen zijn veel beweeglijker dan de volwassen dieren. Ze maken echt jacht op kleine zoogdieren, jonge vogels en insecten. Zodra ze een prooi te pakken hebben, houden de hagedissen ze met hun klauwen en kaken vast. Door krachtig met hun kop heen en weer te slaan, rukken ze grote stukken vlees af die ze direct op eten.

Afmetingen

• Lengte: Mannetje komodovaraan 3 meter, vrouwtje net iets kleiner
• Gewicht: 100-135 kg

Voorplanting

De voortplanting van de Komodovaraan vindt meestal eind juni of juli plaats. In deze tijd kan het tussen mannetjes bij de verdediging van hun territorium tot heftige conflicten komen. Hoe groter en beter een gebied is, des te groter de kans dat er een vrouwtje geïnteresseerd is. Vijf weken na de paring graaft het vrouwtje een gat in de warme, vochtige grond en legt er haar eieren in. Het aantal eieren stijgt met de leeftijd en de grootte van het vrouwtje, maar is gemiddeld ongeveer een dozijn, nadat het laatste ei gelegd is, bedekt het vrouwtje het legsel met aarde, en laat de zon en de warmte hun werk doen.

Komodovaraan ei

Ongeveer acht maanden later komen de jonge varanen uit het ei naar de oppervlakte gekropen. Voor de jonge hagedissen volgt een gevaarlijke tijd: ze zijn nauwelijks 20 cm lang, en dus een makkelijke prooi voor roofdieren zoals slangen, vogels of grotere soortgenoten. De jongen die overleven groeien snel en bereiken na drie jaar de lengte van een meter en worden te groot voor vijanden behalve voor soortgenoten die groter zijn dan zij zelf. Na vijf jaar zijn ze ongeveer twee meter lang en langzaam worden ze ook steviger en sterker.

• Geslachtsrijp: met 6 jaar
• Broedtijd: eind juni
• Aantal eieren: gemiddeld 12
• Ontwikkelingsduur: 8 maanden

Bescherming

Het bestand is tegenwoordig stabiel op ongeveer 1000 dieren. Aangezien de Komodovaraan op onbewoonde eilanden leeft, wordt hij niet direct door de mens bedreigd.

De grootste hagedis ter wereld

Jonge Komodovaranen zijn niet alleen aan hun geringere afmetingen te herkennen. Maar ook aan de verticale, zwarte en groene strepen in de hals. Als grootste lid van de varanen- familie kan de Komodovaraan een lengte van drie meter bereiken. Dat is groter dan de lengte van een kleine auto. Wilde honden en varkens graven af en toe eieren van de Komodovaraan uit om ze op te eten. Varanen die net uit het ei gekropen zijn, vallen makkelijk ten prooi aan vogels en grotere hagedissen. Maar als de Komodovaraan eenmaal een lengte van een meter heeft, heeft hij eigenlijk geen vijanden meer. Als belangrijkste roofdieren van de eilanden hebben ze alleen iets te vrezen van grotere soortgenoten.

Verwante soorten

De Komodovaraan hoort tot de familie van de varanen waartoe ook de 3 meter lange watervaraan en de kleine, slechts 20 cm lange Australische kortstaartvaraan behoren