Octopus (Octopus vulgaris)

De octopus (Octopus vulgaris) ook wel “kraak” of “achtarm” genoemd is goed uitgerust voor zijn leven als jager en als prooidier, want hij bezit een geheim wapen. Binnen de plooien van zijn lichaam ligt een inktzak verborgen die hij gebruikt om zijn vijanden in de war te brengen. De bijzonder sierlijke achtarm of ‘kraak’ ziet er uit als een knolvormige kop met acht armen. In werkelijkheid herbergt zijn zakvormig lichaam een opmerkelijk goed ontwikkeld hersen- en zenuwstelsel, die octopussen tot een verrassend intelligent zeedier maken.

SNEL INFORMATIE OVER OCTOPUS

1. 1. Uiterlijke kenmerken
   2. Waar leeft een octopus
   3. Wat eet een octopus
   4. Voortplanting
   5. Vijanden
   6. Soortbescherming
   7. Verwante soorten

Uiterlijke kenmerken van Octopus

Octopussen kunnen van kleur veranderen, van roze bruin tot rood, tot geel oranje. Een octopus heeft acht armen met zuignappen eraan, meestal hebben de armen twee rijen zuignappen. Sommige octopussen kunnen tot 3 meter worden, maar meestal zijn ze kleiner.

• Lengte van octopussen: Tot 3 meter, meestal kleiner.
• Gewicht:  Een octopus kan tot 2,5 kg wegen. Het vrouwtje is bij 1 kg volgroeid, het mannetje al bij 100 gram.

Leefgebied

Octopussen leven over de hele wereld, maar bij voorkeur in warmere zeeën. Zodoende is hij een vrij zeldzaam dier in de Noordzee.

Leefomgeving

Als bewoner van de zeebodem huist de octopus gewoonlijk in een holte of rotsspleet in ondiep water. Hij gebruikt zijn armen dikwijls om stenen op de zeebodem als een soort vesting bijeen te brengen. Octopussen bewegen zich zwemmend of kruipend op de armen voort. Overdag houdt de achtarm zich de meeste tijd in zijn schuilplaats verborgen en houdt zijn directe omgeving goed in de gaten. Zijn grote ogen zijn voorzien van oogleden. Zij zijn aan het gedempte licht onder water aangepast, kunnen bewegingen waarnemen en structuren herkennen.

• Gedrag: Solitair.
• Voedsel: Hoofdzakelijk krabben, kreeften en mosselen.
• Levensverwachting: Het octopus vrouwtje sterft meestal na de voortplanting op 2-jarige leeftijd, het octopus mannetje leeft langer.

Wat eet een octopus

Evenals de meeste onderwaterjagers waagt de octopus zich pas bij het verdwijnen van het daglicht uit zijn schuilplaats op zoek naar voedsel. Kreeften, krabben en mosselen vormen zijn lievelingsvoedsel. Hoewel de kraak een snelle zwemmer is, jaagt hij vaak met list en geniepigheid. Hij kan van kleur veranderen en zich zo aanpassen aan zijn omgeving. De gecamoufleerde achtarm schiet dan naar voren, stort zich op onvoorzichtige “passanten” en verlamt ze met zijn zenuwgif.

Zijn lange, slanke armen kunnen zich uitrekken en zijn toegerust met twee rijen zuignappen, die hem helpen glibberige buit beter te pakken. Als zijn prooi een weekdier met een harde schaal is, dan doorboort de octopus de schaal met zijn snavelvormige kaken (“papegaaiesnavel”). Om met succes de strijd aan te binden tegen gevaarlijke tegenstanders, zoals de zeekreeft, bedient de octopus zich van een sluwe methode. Eerst spuit hij een wolk inkt het water in om het zicht weg te nemen, en vervolgens sluipt hij naar zijn prooi en pakt hem van achteren.

Voortplanting

Parende octopussen zien er uit alsof zij handje vrijen. In werkelijkheid pompt het mannetje spermatophoren (zaadpakketjes) door een speciaal gevormde arm, de hectocotylus, in de mantelholte van het vrouwtje, om haar eitjes te bevruchten. Ongeveer een week daarna legt het vrouwtje in haar nest trossen eitjes die ze inbedt in een geleiachtige massa. Zij houdt tot aan het uitkomen, na vier tot zes weken, de wacht. In die tijd raakt ze de eieren af en toe aan, houdt ze schoon en wappert er steeds fris water naartoe.

Deze zorgzaamheid kan haar het leven kosten omdat zij al die tijd niet eet en zodoende vaak niet meer op krachten komt. Uit de eieren kruipen larven die er, drie millimeter groot, al als echte octopussen uitzien. Zij zweven samen met het plankton in het water. Tenslotte zinken ze naar de zeebodem, waar zij snel uitgroeien.

• Geslachtsrijp:  vrouwtje met 18 maanden tot 2 jaar, het mannetje eerder
• Aantal eitjes: tot 150.000
• Ontwikkelingsduur: 4-6 weken

Vijanden van de octopus

Tot de in het water levende vijanden van octopussen behoren moeralen, zeepalingen, dolfijnen en haaien. Deze hebben allemaal octopus op hun menu staan. Als het mogelijk is vlucht hij voor deze vijanden. Hij schiet dan ijlings weg met behulp van een felle wateruitstoot uit zijn “straalmotor”. Bovendien is hij in staat zich door kleine openingen te wringen en zo zijn vervolgers verbluft en hongerig achter zich te laten.

Verwante soorten

Pijlinktvis, Sepia, Nautilus, zeekatten zijn verwante inktvissen. Zij behoren eveneens tot de mollusken (weekdieren).

Groepen

• Stam: Weekdieren
• Klasse: Koppotigen
• Geslacht & soort: Octopus vulgaris
• Categorie: Lagere dieren

Buitenlandse benaming

Octopus

Poulpe