Roodborstje (Erithacus rubecula)

Het lieftallige roodborstje of de roodborst (Erithacus rubecula) is een regelmatig gast in onze tuinen en behoort tot onze bekendste vogelsoorten. Wie een roodborstje eenmaal met voedsel in een vogelhuisje weet te lokken, zal hem zeker de hele winter terugzien.

SNEL INFORMATIE OVER ROODBORSTJE

Uiterlijke kenmerken van roodborstje

Het roodborstje staat bekend om zijn verschillende mooie kleuren. Ze hebben een opvallende bruin/rood tot oranje keel, een roodbruine staart en een bruine rug. De buik is meestal lichtgekleurd. De roodborst heeft een lengte van ca. 14 centimeter en gewicht van ca. 19,5 gram. De vleugelspanwijdte is gemiddeld 26 centimeter.

• Lengte: 14 cm
• Vleugelspanwijdte: 26 cm
• Gewicht: circa 19,5 gram

Waar leeft het roodborstje

Het roodborstje leeft in heel Europa met uitzondering van delen van de Middellandse Zeekust en Noord-Scandinavië. De roodborst komen ook voor op de Azoren, de Canarische Eilanden en in delen van Noord-Afrika. In het oosten tot in Centraal Rusland, Turkije en Iran. Hun hele verspreidingsgebied betreft alle natuurlijke bossen waar ze in het dichte kreupelhout bij de grond kunnen nestelen en broeden.

In West-Europa heeft de uitbreiding van landbouwgronden ten koste van grote stukken bos – de laatste tien jaar het landschap sterk veranderd. Roodborstjes nestelen tegenwoordig dan ook vaak aan de rand van een bos en in heggen, en hebben zich aan het leven in tuinen aangepast. Elders schijnen roodborstjes niet zo vol vertrouwen in de buurt van mensen te willen leven.

• Gedrag: paarvorming alleen tijdens de broedtijd
• Voedsel: insecten, wormen, bessen en zaden
• Levensverwachting: de oudst bekende vogel werd 13 jaar oud. In de regel leven ze echter slechts een paar jaar

Waar kun je het roodborstje zien

Wie graag een roodborst zou willen zien, zou eens wat in zijn tuin moeten spitten. Een paar minuten later zal er dan waarschijnlijk een roodborstje opduiken die op een nabije tak of hek gaat zitten wachten om te zien of er uit de vers omgeploegde grond iets eetbaars te voorschijn komt. Roodborstjes komen graag in tuinen, en zitten dan zowel op de kale aarde, als in rozenstruiken en struikgewas. Roodborstjes zijn gek op een vogelhuisje met zacht voer en havervlokken.

Met een beetje geduld gaan de roodborstjes soms zelfs uit de hand eten. Men moet ze niet laten schrikken, maar ze ook niet te tam maken als er katten in de buurt zijn. Soms nestelen roodborstjes op ongewone plaatsen, zoals bijvoorbeeld in een oude ketel die onder een heg ligt, of in een nestkastje waarin een grotere opening gemaakt is.

Welk geluid maakt een roodborst

Vogels die zingen, doen dit vooral om hun territorium te markeren en een partner te lokken. Een roodborst zing het hardst, langst en indringendst in de lente als ze op zoek zijn naar een partner. Het gezang in de vroege ochtend heeft meestal te maken met de afbakening van het territorium. Anders dan de meeste van onze vogels, zingen roodborstjes bijna het hele jaar door. Als ze in de nazomer in de rui zijn, worden ze duidelijk stiller.

In de nazomer en de herfst zingen zowel jonge als volwassen vogels van beide geslachten hun ‘herfstzang’ dat zachter en melancholieker klinkt en bedoeld is om het winterterritorium aan te geven. Mannetjes beginnen vaak al in februari met hun voorjaarslied. De parelende klanken hebben in die tijd van het jaar duidelijk een feestelijker klank.

Voortplanting

Een roodborstje markeert zijn territoriumgrenzen met een luid gezang, gezeten op een duidelijk zichtbare, maar daardoor kwetsbare plek. Hun lied klinkt in de lente het hardst, als ze hun territorium duidelijk moeten aangeven en een partner willen lokken. Zodra de keuze op een wijfje gevallen is, versterkt het mannetje de relatie door het aanbieden van voedsel. Hij brengt het vrouwtje smakelijke hapjes waar zij met trillende vleugels om bedelt.

Het roodborst-vrouwtje krijgt door het warme lenteweer de drang om een nest te bouwen. Het komvormige nest, dat bestaat uit bladeren, gras en plantenwortels en gevoerd is met haar, wordt vlak bij de grond in dicht kreupelhout gebouwd. In de buurt van huizen bouwen roodborstjes hun nesten vaak tussen de fundering van veranda’s en in struikgewas. Ze laten zich ook weleens verleiden door een nestkastje dat op een geschikte, verborgen plek hangt.

• Geslachtsrijp: met een jaar
• Broedtijd: april tot juli
• Aantal broedsels: 2
• Legsel: 5-7 eieren
• Broedduur: 13-14 dagen
• Nestverblijf: 12-15 dagen

Nestgedrag

Het roodborstje broedt normaal van april tot juli maar vaak proberen ze al in februari te nestelen. Zodra het wijfje haar eieren gelegd heeft, blijft ze elf tot veertien dagen op het nest zitten, waar alleen nog haar bruine rug te zien is die een prima schutkleur heeft. Gedurende deze tijd wordt zij door het mannetje gevoerd, soms wel drie keer per uur. Beide ouders delen de taak om de roodborst jongen de eerste drie weken te verzorgen. Daarna kunnen de jongen vliegen, en zijn ze op zichzelf aangewezen.

Nog voor de winter zoeken ze een eigen territorium. Vogels die een vroeg eerste legsel hebben, kunnen nog een tweede keer broeden. Het gebeurt nogal eens dat het wijfje alweer op nieuwe eieren zit terwijl het mannetje zich nog bekommert om de jonge vogels uit het eerste broedsel, die net aan uitvliegen toe zijn.

Bescherming

Het bestand van de roodborst is redelijk stabiel. Hoewel er steeds minder bos is, heeft dat vrijwel geen invloed gehad op hun aantal, omdat roodborstjes zich aan hun nieuwe omgeving hebben aangepast.

Verwante soorten van roodborstje

Naast het blauwborstje behoren de nachtegaal en noordse nachtegaal tot de naaste verwanten van de roodborst.

Groepen

• Orde: Zangvogels
• Familie: Lijsters
• Geslacht&soort: Erithacus rubecula
• Categorie: Vogels

Buitenlandse benaming

Roodborstje of roodborst

European robin

Rouge-gorge familier